De isolatie van je camper. Dit is misschien wel hét camperbouw onderwerp waar de meest uiteenlopende standpunten uit ontstaan. Er zijn veel verschillende manieren hoe en waarmee je de camper kan isoleren. Veel materialen en methodes zijn geschikt voor het isoleren van een camper, maar dan wel onder bepaalde voorwaarden, zoals goede ventilatie. Echter kunnen sommige isolatiematerialen zelfs averechts werken en je camper versneld laten wegroesten vanwege vochtopsluiting. Het isoleren van je camper blijft een interessante discussie.
Voordat je kiest hoe camper gaat isoleren en waarmee je je camper gaat isoleren, is het goed om eerst de basiskennis en principes te begrijpen die te maken hebben met camper isolatie. De kennis die nodig is, beschrijven we in deze blog met schematische tekeningen. Vervolgens geven we op basis daarvan onze kijk op verschillende isolatie materialen die veel worden gebruikt in campers. Ten slotte doen we een aanbeveling voor een ander soort isolatie, namelijk geluidsisolatie.
Deze blog is als volgt opgebouwd:
De theorie met betrekking tot camper isolatie
Om een camper op de juiste manier te kunnen isoleren met het juiste materiaal, heb je eerst enige kennis nodig. We beschrijven vier punten die belangrijk zijn als het gaat om het isoleren van een camper.
- condens
- afwateringssysteem in je bus
- ventilatie
- koude bruggen
In een volgende paragraaf benoemen we enkele isolatiematerialen die vaak worden gebruikt in campers en geven daarbij onze mening op het materiaal en montage methodes.
Condens
Iedereen kent het wel. Je zit ‘s ochtends vroeg in je auto of bus, het is koud buiten en binnen no-time ontstaat er vocht op de binnenkant van de ramen van je bus. Dat vocht wat op de ramen zit is condens. De condens wat op je ramen zit, is neergeslagen vocht vanuit de vochtige lucht in je auto. Vanwege de warmte van onder andere jezelf, condenseert de vocht uit de lucht op de ramen.
De condens ontstaat niet alleen op de ramen, maar ook op de metalen (buiten)wanden van je bus. Dat vocht dat daar ontstaat is in principe niet erg, maar moet daar wel weg vanwege het risico op roestvorming. De autofabrikant heeft hier uiteraard over nagedacht. Zo komen we op het volgende.
Afwateringssysteem in je bus
De condens dat is ontstaan op de binnenkant van je buitenwand moet weg. Dit moet afgewaterd worden, zoals dat wordt genoemd. Als dat niet gebeurt, vergoot het de kans op roestvorming. Opgesloten water moet altijd voorkomen worden, voor én na het isoleren van je camper.
De autofabrikant heeft om deze reden afwateringskokers gemaakt in je bus. Het condens wat neerslaat op de buitenwand van je bus, komt terecht in deze kokers. Op deze manier kan de vocht wegkomen uit je bus. Het condens dat op de buitenwand neerslaat, glijdt af naar beneden. Er komen waarschijnlijk ook afwateringskanaaltjes uit aan de onderkant van je deuren. De condens die ontstaat aan de buitenwand van je deur kan via die kanaaltjes wegkomen.
Waarom is dit belangrijk? Als je tot het isoleren over gaat dan moet je hier bewust van zijn en deze kokers en kanalen zeker niet volspuiten met bijvoorbeeld PUR schuim of ander materiaal. Houd deze kokers en kanalen vrij, zodat vocht altijd weg kan stromen.
Ventilatie
Het risico dat bestaat bij het isoleren van je bus is dat je met het isolatiemateriaal de condens ‘opsluit’. Dit moet je zoveel mogelijk voorkomen. Naast het verkleinen van de kans dat je de condens opsluit, kan je ook de bron zoveel mogelijk wegnemen. De luchtvochtigheid in je bus dus verlagen. Dit betekend: goed ventileren.
Het gebruik maken van een ventilator is hoe dan ook een goed idee, ongeacht de soort isolatie dat je gaat gebruiken. Een effectieve manier om te ventileren is om een ventilator in te bouwen zoals de Maxxfan Deluxe.
Wij hebben ook de keuze gemaakt om deze ventilator in onze bus te installeren. De ventilator staat bijna altijd aan, ook ‘s nachts en zelfs dan hebben we er geen last van. Bovendien kan deze ventilator open blijven staan tijdens regenbuien, zonder dat het naar binnen regent. De ventilator is bijna geluidsstil en ventileert erg goed (ook fijn als de ander op de PortaPottie zit, maar dat terzijde). Vanwege de goede ventilatie wordt condensvorming beperkt tot het minimum en verklein je de kans op roestvorming in je bus. Een absolute aanrader dus.
De Maxxfan Deluxe in onze camper
Koude bruggen
Het is duidelijk dat metaal een goede geleider is van kou. Als je isolatie puur tussen de spanten en kokers zou plaatsen, dan zit er geen isolatie op de metalen kokers zelf. De kokers worden dan gezien als ‘koude bruggen’. Je kunt dit voorkomen door de kokers te beplakken met isolerende tape. Dit zorgt voor een dunne laag isolatie, zonder teveel breedte en hoogte te verliezen in je camper.
Isolatiewaarden van de verschillende isolatiematerialen
Voordat we overgaan op onze kijk op de diverse soorten isolatiematerialen en de bijbehorende montagetips, zetten we eerst de isolatiewaarden per materiaal op een rijtje. Je krijgt dan meteen een idee van de verschillen in hoe goed elk materiaal isoleert.
We gaan eerst iets dieper en technischer in op de isolatiewaarden, zodat je begrijpt wat de isolatiewaarden precies inhouden. Vind je dit minder interessant, ga dan verder naar de tabel met isolatiewaarden. Het enige wat je dan moet weten is: hoe hoger de R-waarde: hoe beter het isolatiemateriaal isoleert.
Lambda-waarde, dikte en R-waarde isolatiemateriaal
Het is goed om te beginnen met de belangrijke termen die te maken hebben met de isolatiewaarden.
- Lambda-waarde / warmtegeleidingscoëfficiënt (λ): Deze waarde is een materiaal eigenschap en geeft aan hoe goed het materiaal warmte door het materiaal geleid. Wanneer je je camper goed wilt isoleren, moet de lambda-waarde zo laag mogelijk zijn. Lager is beter. De lambda-waarde wordt aangegeven in het warmteverlies Watt per meter per graad temperatuurverschil (W/(m*K)).
- Materiaal dikte (d): De materiaaldikte is per product of leverancier verschillend en is een product eigenschap. Des te dikker het materiaal, hoe meer isolatiemateriaal je hebt, hoe beter de isolatiewaarde is van het materiaal. De materiaaldikte wordt aangegeven in meters (m).
- R-waarde (R): De isolatiewaarde van een isolatieproduct is afhankelijk van de twee hierboven genoemde termen: de lambda-waarde (materiaal eigenschap) en de dikte van het materiaal (product eigenschap). De R-waarde wordt aangegeven in m²K/W.
De relatie tussen de R-waarde, dikte en lambda-waarde is als volgt:
Rekenvoorbeeld R-waarde berekenen
Als voorbeeld nemen we 9 mm Armaflex. We willen hier de R-waarde van weten. Hiervoor moeten we lambda-waarde weten van het materiaal Armaflex en de dikte van de mat. De lambda-waardes van de meest gebruikte isolatiematerialen in campers zijn te vinden in de onderstaande tabel. Van Armaflex is de lambda-waarde 0,035 W/(m*K). De dikte van de mat is 9 millimeter, dus voor de berekening gebruiken we 0,009 meter (d).
R-waarde Armaflex = d / λ = 0,009 / 0,035 = 0,257 m²K/W.
Voor de overzichtelijkheid hebben we de R-waardes berekend van diverse isolatiematerialen, in verschillende diktes, die vaak worden gebruikt in campers.
Tabel R-waarden isolatie materialen
Te zien in bovenstaande tabel is dat PIR platen het beste isoleren met Armaflex als opeenvolgende. Armaflex heeft als grote voordeel dat dit gemakkelijk aan te brengen is. Je betaal hier echter wel wat meer voor. Zoals je in de tabel kunt zien, is de dikte van het isolatiemateriaal erg bepalend voor de uiteindelijke R-waarde van het isolatie materiaal. Wil je echt alles uit de isolatiematerialen halen, dan is het erg van belang dat je de isolatie op de juiste manier aanbrengt. Daar gaan we nu mee verder.
Isolatie materialen: onze kijk + montage tips
We zien veel verschillende soorten isolatie voorbijkomen op het internet waarvan men denkt dat dat hét materiaal is waarmee de camper het beste geïsoleerd kan worden. Uiteindelijk gaat het goed isoleren van een camper niet alleen om het isolatie materiaal, maar vooral om de combinatie van het materiaal en de volgende punten:
- Ventilatie: ga je voor een ventilator, een dakraam, of denk je genoeg te hebben aan de autoramen? Hoe meer ventilatie, hoe beter!
- Montage: wordt het materiaal zorgvuldig aangebracht, zodat je geen condens kan opsluiten?
- Afwatering: zijn de afwateringsvoorzieningen aanwezig en in goede staat? Belemmer deze voorzieningen niet.
- Bestemming met de camper: ga je vooral naar koude of warme gebieden? Dit bepaald de mate van camper isolatie dat je eigenlijk echt nodig hebt.
We beschrijven een aantal soorten isolatie die we voorbij zien komen en geven onze mening erop.
Let op! Voordat je daadwerkelijk over gaat tot het plaatsen van de isolate, is het aan raden om eerst geluidsisolatie aan te brengen op het plafond en wanden, in de vorm van ontdreuningsplaten. In een latere paragraaf meer daar over.
Armaflex
Het meest gebruikte isolatie materiaal dat we voorbij zien komen is Armaflex. Armaflex is een synthetische rubberen mat, zelfklevend en gemakkelijk aan te brengen op de buitenwand van je bus. De isolatiewaarde is erg hoog en de matten zijn leverbaar in diverse diktes. Het isoleren van je bus blijft een grote klus. Met Armaflex maak je het jezelf wel het makkelijkst in tegenstelling tot het werken met PIR of XPS platen (verder in de blog meer hierover). Het is een hele goeie keus om je camper te isoleren met Armaflex, echter gelden er wel een aantal aandachtspunten!
Aandachtspunten:
-
- De volgende diktes zijn de vekrijgen op de Nederlandse Amazon: 6/9/13/19/25/32 mm
- De dikkere Armaflex matten zijn gezien de prijs het beste te verkrijgen op de Duitse Amazon: 13/19/25 mm
- Meestal wordt 6 mm gebruikt voor hoekjes en afdekken van kokers (koude bruggen) (Let op: niet over ventilatie punten van de kokers plakken)
- Armaflex dikte van 19mm voor de rest van de camper is meestal voldoende. Voor winterse bestemmingen wordt een dikkere laag aangeraden.
- Let goed op dat je geen condenswater opsluit!
- Gebruik dunnere Armaflex (6 mm) bij hoeken en koudebruggen, omdat het flexibeler is
- Ondergrond goed ontvetten en strak aanbrengen als je de Armaflex op de buitenwand aanbrengt
- De Armaflex is ook op de binnenwand aan te brengen. Dit is misschien wat lastiger, maar hiermee voorkom je het risico dat je eventueel condens kan opsluiten.
PIR platen
Isolatiemateriaal dat erg geschikt is voor campertoepassingen is PIR plaat. De isolatiewaarde is erg goed, de platen zijn vochtafstotend en voorkomt schimmelvorming. PIR platen zijn gemaakt uit het zelfde materiaal als PUR schuim, maar dan meestal nog met een reflecterende laag op de PIR plaat aangebracht.
Aandachtspunten:
-
- Ideaal voor gebruik als vloer, wanden en plafond isolatie
- Aanbrengen aan de binnenwand zijde
- Voorkomen verlijming op de buitenwand i.v.m. afwatering condens
- Koude bruggen afplakken met isolatie tape of EPDM tape. (Let op: niet over de ventilatie punten van de kokers plakken)
XPS platen (piepschuim)
Net als PIR platen zijn XPS platen ook heel geschikt om te gebruiken als camper isolatie. XPS platen worden in de volksmond ook wel piepschuim genoemd. De XPS platen hebben een goede isolatie waarde en zijn relatief gezien goedkoop. Ook zijn de platen druk vast dus ideaal te gebruiken als vloer isolatie.
Aandachtspunten:
-
- Ideaal voor gebruik als vloer, wanden en plafond isolatie
- Aanbrengen aan de binnenwand zijde
- Voorkom verlijming op de buitenwand i.v.m. afwatering condens
- Koude bruggen afplakken met isolatie tape of EPDM tape. (Let op: niet op de ventilatie punten van de kokers)
Schapenwol
Een natuurlijke soort isolatiemateriaal, schapenwol! Isoleert erg goed, is gemakkelijk aan te brengen en is goedkoop. De meningen over schapenwol als camper isolatie verschillen enorm. Ja, schapenwol neemt vocht op, maar schapenwol staat erom bekend dat het ook weer makkelijk van het vocht af kan komen. Wij zijn van mening dat dit soort isolatiemateriaal heel geschikt is, mits je goed blijft ventileren.
Aandachtspunten:
-
- Breng niet teveel schapenwol aan, dus niet proppen (houd de schapenwol ‘luchtig’)
- Zorg voor vette schapenwol. Zo neemt het minder vocht op
- Goed ventileren in je camper is belangrijk
- Minder geschikt voor gebruik als plafond isolatie, omdat daar de meeste condens ontstaat. Gebruik daar bijvoorbeeld PIR platen of Armaflex voor.
Glaswol / steenwol
Ideaal om een huis mee te isoleren, gezien je de isolatie in dat geval af afsluit met een dampdichte folie. Het is echter heel lastig om de isolatie in een camper 100% dampdicht af te sluiten. De glaswol of steenwol neemt in een campertoepassing erg veel vocht op en komt er heel lastig weer vanaf. Gevolg: meer kans op versnelde roestvorming in je bus.
Conclusie: Geen geschikt isolatiemateriaal voor in een camper
PUR schuim
Wat ook nog wel gedaan wordt is dat de binnenkant van de buitenwand wordt bespoten met PUR schuim. Als je de informatie in de voorgaande paragrafen hebt gelezen over condens en afwatering, dan kun je begrijpen dat deze isolatie methode niet helemaal de juiste manier is. Ook worden de afwateringskokers nog wel eens volgespoten. Een enorm foute beslissing wat je nooit meer kan herstellen. Je kunt PUR schuim wel gebruiken als verlijming van isolatie platen, maar verder kun je het het beste achterwege laten. Wanneer je ervoor kiest je camper te isoleren met PUR-schuim, kun je bijvoorbeeld nooit meer laswerk verrichten aan het metaal, mocht dat nodig zijn. Het PUR-schuim krijg je namelijk niet meer van je wanden / plafond af.
Aandachtspunten:
-
- PUR schuim eventueel alleen te gebruiken voor verlijming
- Zorg ervoor dat condens afwateringsvlakken en kokers vrij blijven van PUR schuim
Geluidsisolatie
Als je toevallig een aluminium of RVS wasbak hebt thuis, dan is de kans groot dat er aan de onderkant van de wasbak een ontdreuningsplaatje zit. Dit plaatje is ervoor bedoeld om massa toe te voegen aan het oppervlak. Als er vervolgens waterdruppels op vallen, dan maakt dit minder geluid, omdat de onderkant van de wasbak minder goed kan trillen of ‘doordreunen’.
In een bus werkt dit op dezelfde manier. Het dak en de wanden van je bus bestaan uit grote oppervlaktes metaal. Om het geluid van vallende regendruppels en trillingen tijdens het rijden te verminderen, heeft de autofabrikant al iets bedacht. De profielen die je in de meeste autodaken ziet, zijn ervoor bedoeld om trillingen en dus ook geluid te verminderen. Toch veroorzaken de trillingen nog erg veel geluid in je camper.
Ontdreuningsplaten
Het plaatsen van ondreuningsplaten kan aanzienlijk veel verschil maken in het geluidsniveau in je camper. De ondreuningsplaten plak je als kleine stukken aan het dak en de wanden van je bus. Hiermee wordt massa toegevoegd aan de grote oppervlaktes en worden trillingen (en geluid) voorkomen. Het plaatsen van de ontdreuningsplaten doe je dus vóórdat je de thermische isolatie van je camper gaat plaatsen.
Wij hadden voor onze bus genoeg aan twee pakketten ontdreuningsplaten van 3,4 m² (Amazon NL). Ook zijn soortgelijke ontdreuningsplaten op de Duitse Amazon te vinden: ontdreuningsplaten van 2 m² (Amazon DE), die zijn vaak wat goedkoper, even checken! De oppervlakte van de twee wanden en plafond van onze bus is ongeveer 17 m². Dit houdt in dat je genoeg hebt aan ongeveer 0,4 m² ontdreuningsplaat per vierkante meter te beplakken oppervlak (iets meer of minder maakt natuurlijk niet uit).
Het is belangrijk dat je de platen stevig en zonder luchtbellen bevestigd op het metaal. Dit kan je het beste doen met een speciale roller.
De ontdreuningsplaten in onze camper
Hopelijk hebben we je duidelijkheid kunnen geven als het gaat om het isoleren van je camper. Heb je hier nog vragen over of lees je hier iets waar jij een andere kijk op hebt? Laat een reactie achter onderaan deze blog!
Het isoleren van een camper gaat ongeveer samen met het aanleggen van de elektriciteit in een camper. Lees daarom onze blogs over camper elektriciteit!
In deze blog staan mogelijk affiliate links van externe partijen. Wanneer een aankoop wordt gedaan via de link ontvangen wij een kleine commissie van de verkoper, zonder extra kosten voor jou.
Hoi Freek, Sanne
Leuke website, mooie camper.
Ik heb ff een vraagje over jullie isolatie verhaal. Duidelijke plaatjes maar 1 ding snap ik toch niet helemaal. Wat bedoelen jullie met de ventilatie punten bij de kokers??
Groet Petra
Hoi Petra,
Dankjewel, dat is goed om te horen! 🙂
De kokers in elke bus hebben op sommige plekken (vaak rechthoekige) ventilatiepunten. In sommige bussen komt het ook wel voor dat de kokers niet langs de gehele lengte aan het plafond zijn vastgemaakt. Hierdoor kan vocht makkelijker wegkomen en wordt de opsluiting van vocht voorkomen. Het is daarom belangrijk deze zoveel mogelijk vrij te houden van isolatie materiaal.
Hoi Freek,
Dank voor deze uitleg! Het helpt me goed op weg, ik zal je linkjes gebruiken 🙂 Klopt het dat je adviseert niet de bodem te isoleren met ontdreuningsplaten? Oh ja en je zegt dat het isoleren van de binnenwanden moeilijker is, maar het lijkt mij juist makkelijker omdat je dan een recht vlak hebt wat je isoleert. Daarmee voorkom je juist het gepruts in de hoeken toch? Of komt het doordat je dan preciezer moet afmeten waar de ventilatiekokers zitten?
Dankjewel!! Ik ga verder lezen 🙂
Hoi Ellen,
Fijn om te horen dat je er wat aan hebt! En super bedankt dat je de links gebruikt bij jouw aankopen, daarmee kunnen we doorgaan met het delen van deze informatie 🙂
De bodemplaat zou je kunnen isoleren met ontdreuningsplaten, dat hangt een beetje af van hoe de bodemplaat er uit ziet. Vaak is deze al redelijk dik of geprofileerd, dus dreunt deze van zichzelf niet echt door. Hangt dus een beetje af van jouw bus en hoeveel minder ‘doordreuning’ je wilt!
De binnenwand isoleren is goed te doen, maar zoals je al zegt is het dan goed uitmeten en uitdenken. Het plakken van de isolatie op de buitenwand is vanzelfsprekend het makkelijkst, maar op de binnenwand ook zeker wel te doen. Als je daar de tijd en energie in wilt steken, raad ik dat dan ook aan!
Hallo Freek,
Dus als ik het goed begrijp indien men isoleerd met schapenwol ,altijd een dampscherm gebruiken?
Hallo Freek
Wat vindt jij van noppenfolie( Noppisol Hornbach RW 1,2 ongeveer 1,75 euro)
Is dun 3mm ,goedkoop zeer licht en vormt een dampdichte laag. (isolatie binnenwand)
Groet Gerard
Wat super fijn deze hele uitleg! Ik ben nu van plan de wanden met schapenwol te isoleren en het plafond + de bodem met PIR. Het plafond wil ik dan plakken op de binnenlaag.
Maar hoe zit dit met de bodem en vocht afvoer? Als ik de PIR platen direct op de bodem leg, dan kan het vocht daar nergens heen toch? Komt er dan geen roestvorming onder mn isolatie? Of zie ik iets over het hoofd?
Alvast bedankt 🙂
Hoi Freek, dank voor deze hekdere uitleg. Ik zat er zelf aan te denken om de binnenwand te isoleren met purplaat en op de buitenwand verticaal een aantal profieltjes te plakken als afstandhouders. Zo creeer je een spouw en behoud je de ventilatie. Wat is jouw gevoel daarbij?
Hoi Freek goede uitleg, Wat ik alleen nog niet begrijp waar de ventilatiegaten zitten in de kokers. Zijn dat in principe alle gaten binnenin de koker die je vrij moet laten?Verder onder de ramen zijn bij mij horizontale ribbels (felsnaad) deze ook vrijlaten?
Hey
Heb je eventueel een foto van zo’n ventilatiepunten? Wij hebben zo veel van die dagen in de bus dat we niet weten welke belangrijk zijn en welke niet…
Je mag me gerust mailen op 12vigi34@gmail.com
Hallo,
Ik vroeg mij af wat jullie mening is over kurk isolatie of rubber en kurk mengsels. ik ben zelf namelijk bang dat het teveel vocht vasthoud.